Turizam

PLAZE
Barska obala pruza se od rta Stolac, zaliva Pecin, rta i uvale Canj, koja se nalazi izmedju hridi Velja ponta i rta Sapavica. U samom Baru gotovo i da nema prave plaze, s obzirom da je veci dio morske obale pretovoren u lucko pristaniste, pa se na najvecem dijelu obale u Baru nalaze dokovi za pristup teretnih i putnickih brodova.

Najveci dio obale barskog podrucja je strm i kamenit, sa uvalama, zatonima, strmim klifovima i zalovitim obalnim rubom. Kako ima veoma mali broj ostrva i skoljeva, barska obala je dosta izlozena talasima. Obala zaledja Bara je dosta razudjena, sa mnostvom karakteristicnih zalova, nastalim donosenjem materijala iz rijeka ili dejstvom talasa. Duzina barske obale koja se moze koristiti za kupanje iznosi 4, 964 metra.

U Baru je klima veoma karakteristicna. Osim sto spada u najsuncanija mjesta Juzne Evrope, sa prosjecno 270 suncanih sati u toku godine, klimu karakterisu duga i topla ljeta, i blage zime. Srednja godisnja temperatura iznosi 16 stepeni Celzijusovih. U mjesecu julu prosjecna temperatura vazduha iznosi 23 stepena Celzijusovih, a u januaru 10 stepeni C. Salinitet mora je do 38 promila, providnost vode je do 5, a na pucini i do 45 metara.

Na barskoj rivijeri nalazi se blizu 20 razlicitih plaza, kupalista i stjenovitih uvala koje se takodje koriste za suncanje i kupanje turista.

U samom Baru, nalazi se poznata gradska plaza na Topolici. Ta plaza se godinama smanjivala izgradnjom luke i marine. Priobalni dio, od rijeke Zeljeznice koja protice kroz Bar, prekriven je kamenitim materijalom, dok dio plaze ispred hotela „Topolica“ u centru Bara, obiluje sitnim sljunkom i pijeskom koji je nasut dubljenjem luckog basena. Takodje, talozenjem materijala koje je godinama donosila barska rijeka Zeljeznica, na Zukotrlici je nastala velika plaza, prekrivena kamenitim i krupnozrnim pijeskom.

Sa morske strane barski zaliv stiti brdo Volujica, iza cijeg se rta nalazi zaklonjena i tesko pristupacna kamenita plaza Val od Bigovice, poznata po izuzetno cistoj morskoj vodi.

Dvije male uvale sa interesantnim plazama Crvene stijene (Crvena pecina, Velika i Mala stijena), nalaze se izmedju Vala od Bigovice i rta Skocivuk. Kretajuci se ka jugoistoku, nailazi se na mjesto Ujtin – potok, te zaliv Mrkojevici. Na tim djelovima barske rivijere, obala je strma, sa stijenama i mnogobrojnim klifovima. Ipak tu su smjestene i nekolike plaze. Plaza u uvali Mali pijesak, zatim plaze Trila i Veliki pijesak, koje se prostiru sve do rta Meret. Plaza Veliki pijesak je kamenita plaza, veoma poznata zbog ciste i bistre morske vode. Ta plaza kupacima je interesantna i zbog razudjenosti dijela obale na kojoj se nalazi kao i zbog bujne suptropske vegetacije. Duzina plaze Veliki pijesak je 298 metara, a povrsina 8.046 m².

Od rta Meret pa do rta Komina, nalaze se uvale: pod Meret i pod Crnjaku, sa istoimenim plazama. Nekoliko stotina metara dalje nalazi se Uvala maslina ili Utjeha, gdje je smjestena plaza Utjeha, napravljena od zuckastih i bjelicastih krecnjaka. Od rta Ademov krs do Karastanovog rta, proteze se plaza u uvali Paljuskovo, a nesto juznije od tih mjesta nalazi se plaza u Uvali hladna i zal Peskic. U uvali Canj, mjestu koje je se nalazi na dijelu magistralnog puta, Petrovac – Bar, nalazi se plaza pokrivena sitnim pijeskom i sljunkom, duzine 797 metara. Ljeti, ta plaza je jako omiljeno mjesto za odmor i rekreaciju kako mjestana, tako i mnogobrojnih turista.

Dio barske obale od rta Sapavica do Crnog rta koji se nalazi u Sutomoru, mjestu za koje se moze reci da predstavlja predgradje Bara, previse je strmo i sa nekoliko uvala, te tu nema nikakvih uredjenih kupalista, osim plaze u uvali Perazica, ispod Crvenog brijega. Plaza u uvali Maljevik je kamenita i sa strmom obalom. Jugoistocno od nje nalazi se kamenita Spicanska crvena plaza.

Jedna od najvecih plaza na barskoj rivijeri je pjeskovita plaza u Sutomoru. Ta plaza ima lucki oblik, duzine 1.070 metara i 27.820 m² povrsine. Veliki broj malih plaza, zalova i uvala nalazi se na dijelu barske obale koja se prostore izmedju Sutomorske i plaze na Zukotrlici. To su uglavnom hotelske plaze, medju kojima treba pomenuti , plazu hotela „Inex – Zlatna obala“, „Ratacka mala plaza“, „Bijela plaza“, „Kadice“, plaza „Soferska“,.... Ispod poznatog barskog rta , poznatijeg po imenu rt Ratac, koji je obrastao raznim biljnim rastinjem, nalazi se zal sa nudistickom plazom.

Dio obale izmedju rta Ratac i brda Volujica, koji je poznatiji kao polukruzni Barski zaliv, prekriven je sljunkovito – pjeskovitim nanosima, i na tim djelovima nema uredjenih kupalista ni plaza. Istocno od pomenutog dijela obale, izmedju hridi Djonov krs, stjenovite obale i zaravni Crvanj, nalazi se barska Crvena plaza. Ta plaza je prekrivena sitnozrnim sljunkom i pijeskom crvenkaste boje, sto plazi daje posebnu vrijednost.

Vecina hotelskih plaza i kupalista kao i vjestackih plaza koje se nalaze na hridima ili u uvalama, zadovoljava osnovne turisticke standarde. Osim potrebnog plaznog mobilijara: suncobrani, ringistuli, tusevi, pojedine plaze imaju i restorane, plazne barove, terase te djecija mini – igralista.

Iako se vecina plaza nalazi na udaljenosti vecoj od 2 kilometra od centra grada, sigurni smo da cete pronaci najlaksi nacin da do pomenitih plaza stignete, i uzivate u blagodetima sunca i mora u Baru i njegovoj okolini. Najbezbjedniji i najlaksi nacin da se inforimiste o tome kako stici do plaze, saznacete u Turistickoj organizaciji grada Bara. Takodje, do pojediinih plaza, narocito onih u Sutomoru ili Canju, za prevoz mozete koristiti mnogobrojne turisticke kombi – taksije, koji voze turiste iz centra grada do zeljenih destinacija na svakih 15 minuta. Ukoliko na moru zelite provesti veci dio svog odmora, onda Vam predlazemo da se kod vlasnika turistickih taksi - brodova i barki raspitate o izletima koji se organizuju do neke od 20 - tak barskih plaza. Mogucnosti su razlicite a na Vama je da brzo odlucite, i naravno sto prije posjetite Bar!

Ukoliko jedan dan svog odmora zelite provesti u nekom drugom gradu, i na nekoj drugoj plazi, predlazemo da iskoristite organizovane izlete turistickim taksi - brodovima koji krstare na relaciji Bar- Ulcinj, Bar- Budva ili Bar- Herceg Novi.

HOTELI / SMJESTAJ
Iako se u odnosu na druge gradove Crnogorskog primorja Bar ne moze bas pohvaliti brojnim hotelima koji su zbog kvaliteta usluge i zadovoljenja turistickih standarda savremenih gostiju, ocijenjeni sa 4 ili 5 zvjezdica, u vecini barskih hotela ipak mozete ugodno provesti ljetnji ili pak zimski odmor.

Na barskoj rivijeri nalazi se veliki broj privatnih, kao i hotela u drzavnom vlasnistvu. Tacnije, u Baru trenutno ima 27 hotela. Vecina hotelskih kapaciteta ima 3 i 2 zvjezdice. Komisija za kvalitet i stanadardizaciju, ustanovila je da barska opstina raspolaze sa 5. 200 lezaja u hotelskom smjestaju, 3.000 u odmaralistima i 30.000 kreveta u privatnom smjestaju.

Vecina barskih hotela, koja je po ocjenama pomenute komisije, zasluzila 3 zvjezdice nalazi se u Sutomoru, mjestu koje se moze smatrati predgradjem Bara. To su hoteli: „Korali“, „Mirella“, hotel „Topolica“ u centru Bara, hotel „Vidikovac“ i Turisticko naselje „Zlatna obala“, takodje u Sutomoru. Petnaest barskih hotela ima 2 zvjezdice za kvalitet, medju njima su: hotel“ Adria“, hotel „Niksic“, turisticko naselje „Biserna obala“ Canj, hotel „Sozina“ Sutomore, te hotel „Juzno more“ Sutomore. Sa jednom zvjezdicom u Baru ima 7 hotela, a izdvajaju se: hotel „Galeb“ Canj, pansion hrast „Sutomore“ i hotel „Palas“.

Iako je vecina barskih hotela otvorena preko citave godine, gosti ipak, najcesce za boravak biraju nekoliko barskih hotela, medju kojima je i hotel „Topolica“ u centru Bara, koji ima 3 zvjezdice. Hotel „Toplica nalazi se u blizini morske obale, ima 300 lezaja, i za posjetioce i turiste je otvoren tokom citave godine. Posjeduje veoma konforne sobe i apartmane, restoran, aperitiv i sneck bar, otvoreni bazen, kongresnu salu i sportske terene. Hotel „Inex Zlatna obala“ smjesten je u Sutomoru, na samoj obali mora. Posjeduje 3 zvjezdice, 800 kreveta, zatvoreni bazen i salu za 300 osoba. I lijepo uredjeni hotel „Sidro“ nalazi se u Sutomoru. Otvoren je preko cijele godine, ima 230 lezajeva, 2 restorana, 2 terase, tavernu i sportske terene. Uz lijepu pjesacanu sutomorsku plazu smjesten je hotel „Korali. Posjeduje 832 lezaja. Osim restorana i aperitiv bara, hotel „Korali“ ima i nocni bar, terene za tenis, djecija igralista... U blizini hotela „Korali“ je i hotel „Sozina“, koji raspolaze sa 88 lezaja, restoranom, ljetnjom bastom i sopstvenim parkingom.

Na obali u Sutomoru nalazi se i hotel „Niksic“, sa 287 lezaja u 106 soba i 8 apartmana. Posjeduje restoran, lijepo uredjenu terasu, nocni klub i parking. U mjestu Utjeha, na 12 kilometru magistralnog puta Bar – Ulcinj, nalazi se hotel „Vidikovac“. Hotel je otvoren preko citave godine, ima 40 lezaja u dvokrevetnim sobama, restoran, lijepo sredjenu terasu kao i parking.

Osim pomenutih, u Baru i okolini nalazi se i veliki broj, uglavnom privatnih, luksuzno opremljenih hotela, koji u svojoj ponudi, osim standardne turisticke ponude, imaju i saune, teretane, salone za uljepsavanje, garaze za parkiranje, djecija i igralista za zabavu...

Pored hotelskog smjestaja, u barskoj opstini je veoma razvijen i smjestaj u privatnim kucama i vilama. Iako bi precizni podaci pokazali mnogo vise, smatra se da u privatnom smjestaju u Baru ima oko 30.000 kreveta. Veliki broj soba i apartmana namijenjenih izdavanju u barskoj opstini uglavnom se nalaze u predgradjima Bara, u mjestima Sutomore, Canj, kao i u gradskim naseljima od kojih je najpoznatije Susanj. U privatnom smjestaju, za razliku od hotelskog mozete ljetovati po nesto pristupacnijim cijenama. Sobe su uglavnom prve i druge kategorije, ali ukoliko zelite odmor u luksuznijem smjestaju, onda Vam predlazemo da boravak provedete u nekoj od brojnih privatnih vila, kojih je kako u Baru tako i u prigradskim naseljima veliki broj. Informacije o privatnom smjestaju mozete potraziti u brojnim barskim turistickim agencijama ili u Turistickoj organizaciji grada Bara. Takodje, takve informacije mogu Vam pruziti i predusretljivi Barani licno, u kaficima, na ulicama, u prodavnicama...

Ono sto je takodje karakteristika Bara i okoline, bilo da su u pitanju hoteli ili privatne kuce, u kojima namjeravate ljetovati, jesu stabla bujne zelene mediteranske vegetacije koja se nalaze ispred gotovo svake kuce, hotela ili restorana. Osim maslinovih stabala, Bar je poznat i po palmama, oleandrima, mimozama, i drugim mediteranskim biljkama, koja krase kako priobalje tako i prigradska naselja u Baru.

HRANA I PICE
Na barskoj rivijeri nalazi se veliki broj razlicitih ugostiteljskih objekata u kojima mozete degustirati, razne vrste slatkih i slanih specijaliteta, tradicionalnih crnogorskih i mnogobrojnih mediteranskih jela. Supe, corbe, mediteranska variva, riba spremljenu na vise nacina: kuvana, usoljena, pecena, przena, na zaru..., sve vrste mesa, slane pite, vocne poslastice, slatki kolaci... i sta jos dodati ovom velikom spisku, koji vjesto mami zeludac kao i cula mirisa i ukusa, osim da sve to mozete probati ukoliko se definitivno odlucite da Vas naredni godisnji odmor provedete u Baru.

Ako je Vasa posjeta nekoj turistickoj destinaciji jednostavno nezamisliva bez tzv. „tradicionalnog rucka ili vecere“ koji podrazumijevaju specijalitete kraja u kojem boravite, onda je najbolje da posjetite cuvene barske hotele „Topolica“, „Korali“ „Biserna obala“, ili neke privatne hotelske objekte, i uvjerite se kako samo u njima riba moze biti ukusna kada tri puta pliva: u moru, ulju i vinu. Ili kako meso na zaru, pa i teleci stek ili kotlet, imaju posebno ugodan miris jer ga spremaju vjesti barski kulinari. Doda li se ovom lijepom meniju i jela spremljena od morskih plodova, zacinjena bijelim lukom, ruzmarinom, limunom, bijelim vinom, persunom ili nekim drugim tipicno mediteranskim zacinom, poziv da probate salatu od hobotnice, ili muslje na buzari, trebao bi biti dovoljan da Vas odmah dovede u neki od predivnih barskih restorana poput: “ Knjazeve baste“ „Borselina“, „Gurmana“, „Kalampera“ ili mozda konobe „Canj“. Naravno, ovo su samo neki od predloga, jer je broj barskih ugostiteljskih objekata koje treba posjetiti, mnogo veci.

Ukoliko zelite da probate tipicno mediteransko jelo, koje se rijetko sprema, onda Vam predlazemo da se medju brojnim konobama koje cete pronaci u Baru, odlucite za jednu u kojoj je moguce naruciti, usoljenu sardelu. Naime, to jelo se sprema, tako sto se, sardela - tek izvadjena iz mora, bez dodatnih prerada, opere, ocisti i dobro posoli morskom solju. Zatim se stavlja u duboko drveno bure, da tu odstoji izvjestan period. Ovo jelo obicno se sluzi kao predjelo i preporucuje se osobama koje vole kvalitetnu hranu, a posebno onima turistima koji podjednako uzivaju u dobrom jelu koliko i u dobroj casici.

Za one sa nesto skromnijim finansijskim mogucnostima, u Baru postoji i veliki broj objekata koji nude brzu – hranu, kao sto su: hamburgeri, cheeseburgeri, pizze, hot – dog...

Ipak, prosetate li barskom rivijerom, posebno obalnim dijelom od Sutomora do Bara, naici cete na mnostvo raznih manjih ugostiteljskih objekata; restorana, picerija, sneck- barova... u kojima takodje mozete lijepo rucati i vecerati.

U Baru se nalazi i veliki broj picerija, u kojima mozete naruciti sve vrste italijanskih pizza, lazanja, spageta kao i nekih drugih specijaliteta od tijesta.

U mnogim djelovima grada postoje poznate poslasticarnice ili kafe – klubovi, u kojima posebno u ljetnjim mjesecima mozete ugodno ispijati razne koktele, nes ili espresso kafu, kapucino, vocne sokove, ili se mozda zasladiti nekim vocnim kolacom, tortom ili sladoledom.

Ako zelite cula zadovoljiti duhom orijenta, onda je najbolje da potrazite nekoliko tradicionalnih ugostiteljskih radnji u kojima mozete probati savrsene poslastice kao sto su: baklave, tulumbe, urmasice, orasnice...

Dakle, i kada je kulinarstvo u pitanju jednostavno receno, u Baru je sve u sluzbi njegovog velicanstva – gosta.

SHOPPING
Kako je Bar poznati crnogorski lucki grad, tako je i broj raznih trgovinskih radnji u njemu mnogo veci, nego u nekim drugim primorskim gradovima. Najveci i najbolji izbor odjece, obuce, sportske opreme, prehrambenih artikala... mozete naci u vecini prodavnica koje se nalaze u samom centru Bara. Sa jedne i druge strane sirokih barskih bulevara, smjestene su radnje u kojima se najvise i najcesce nalaze odjevni predmeti koje plasiraju svjetski i evropski modni kreatori. Ukoliko ste nepopravljivi pobornik italijanskih kreatora, onda ce Vas sigurno obradovati informacija da se u gotovo svim barskim buticima nalaze upravo oni komadi modne odjece koje bi recimo, mogli da kupite i u Rimu, Milanu, Bariju...

Nastojeci da zadovolje zelje sve probirljivijih kupaca, vlasnici barskih trgovina i butika, koristeci brodske linije ka Italiji, cesto odlaze do Barija ili Ankone, tako da su izlozi njhovih prodavnica uvijek popunjeni najnovijim komadima italijanske odjece, obuce ili galanterije.

Osim sto se trude da udovolje ostrim kriterijuma stalnih potrosaca, a posebno zenskog svijeta, barski trgovci, sve vise nastoje da se u sirokom asortimanu njihovih artikala, nadje i dobar izbor moderne djecije i muske odjece, obuce i galanterije. Posebno u ljetnjem periodu, barski butici su izuzetni posjeceni, a najvise zbog izuzetno velikog i kvalitetnog izbora najnovijih modela kupacih kostima. Osim butika, u Bara se nalazi se i veliki broj drugih prodajnih objekata: suvenirnica, juvelirnica, fotografskih radnji, komisiona, prehrambenih trgovina, raznih frizerskih i kozmetickih salona, prodavnica igracaka...

Ukoliko je kupovanje firmirane garderobe za Vas, bespotreban trosak, onda mozete posjetiti i standove sa odjecom i obucom, koji se nalaze pored barske zelene pijace, udaljene nekoliko stotina metara od centra Bara. Osim standova sa obucom i odjecom mozete naici i na prodavce rukotvorina, umjetnina i suvenira, pa ukoliko imate vremena na pretek, mozda bi Vam takva vrsta sopinga mogla biti zanimljiva.

Za mnoge, nerijetko i za svjetski poznate centre kaze se da su osim po: kulturno – istorijskim spomenicima poznati i po raznim pijacama. Vjerujte takav je slucaj i sa Barom, jer je njegova zelena pijaca snabdjevena gotovo svim mediteranskim vocem, povrcem, ribom, raznim vrstama mesa, mlijecnim proizvodima... Posebno subotom, barska pijaca vrvi kako od mjestana, tako i od velikog broja ljudi iz drugih primorskih gradova, inostranih i domacih turista. Mogu se cuti zanimljivi razgovori izmedju poljoprivrednih proizvodjaca, trgovaca, kupaca... engleski, njemacki, italijanski, albanski jezik.... Onima koji po prvi put posjete Bar, sigurni smo da ce pravu atrakciju predstavljati prodavacice na pijacama –obucene po tradicionalnim muslimanskim obicajima, zene zabradjene u bijele marame, sa dimijama ili u dugim suknjama raznih boja.

Duh orijenta koji je tipican za crnogorski grad Ulcinj, takodje je odlika i grada Bara, tako da cete vrlo lako pronaci i razne poslasticarnice sa cuvenim slatkim (turskim) poslasticama, burekdzinice, ali isto tako u Baru ima i veliki broj restorana u kojima mozete probati i cuvene mediteranske riblje spacijalitete.

REKREACIJA
U koje god doba godine da postjetite Bar, lako cete poslije prvog dana razgledanja i upoznavanja grada zakljuciti da je to otovreni grad. Strucnjaci koji se bave socijalnim odnosima, ali i obicni ljudi, reci ce Vam da je Bar takav bio kroz vjekove, te i da ga danas krase osobine koje imaju drugi evropski i svjetski centri. U prvom redu u Baru vladaju skladni medjuljudski odnosi, pa u tom gradu u ljubavi i medjusobnom uvazavaju, zive gradjani tri vjeroispovijesti: pravoslavne, katolicke i muslimanske. Kao ma koji drugi primorski grad, Bar je i arhitektonski i urbanisticki, poslednjih decenija XX vijeka stekao renome pravog mediteranski sredjenog grada.

Zbog navedenih cinjenica i mnogih drugih razloga u Baru se zaista mozete odmarati, relaksirati i opustati na razlicite nacine. Ukoliko ste strogi pobornik zdravog nacina zivota, koji u ljetnjem periodu obavezno podrazumijeva: sunce, more, kupanje, suncanje, setnje u prirodi i laganiju ishranu, onda je 20 – tak barskih plaza pravo mjesto za Vas ljetnji odmor. Odmarajuci u ringistulima, pod suncobranima, ili prosto lezeci na pijesku u debeloj hladovini maslinovih ili borovih drveca, brzo cete se relaksirati, podsjecajuci se na dane kada ste dugo planirali takav odmor.

Kada se dobro opustite kupanjem i suncanjem u bistrom moru duz plaza na barskoj rivijeri, predlazemo predah uz neki vocni napitak ili laganiji koktel u mnogobrojnim barovima, koji se nalaze na vecini barskih plaza, te odmore u rastoranima ili na kafe – teresama.

Kada dani odmora vec polako pocnu da lice jedan na drugi, sigurni smo da ce promjena plana ljetovanja dobro doci. S obzirom da je Bar grad sporta, veoma lako sebi mozete organizovati sportski dan. U centru Bara postoje brojni sportski tereni za: fudbal, odbojku, kosarku, rukomet i sl..., pa ukoliko ste veoma uporni i zainteresujete jos nekoliko prijatelja, koje ste mozda tek upoznali na ljetovanju, veoma lako mozete organizovati mini- takmicenje ili neku zanimljivu utakmicu.

Medjutim, bitno je da saznate i da je Bar veoma poznat po nautickom turizmu, pa u gradu postoji i jahting klub, koji vec nekoliko godina uspjesno radi. Iako je nauticki turizam, u Crnoj Gori, pa i u Baru, tek u povoju, sve vise mladih zainteresovano je za ovaj sport, te se i osnivaci kluba trude da obezbijede sto bolje uslove za bavljenje tim sportom. Dakle, ako ste dobar jedrilicar, veoma lako u barskom „Jahting klubu“ mozete iznajmiti jahtu sa jedrima ili dogovoriti detalje oko unajmljivanja posade za plovidbu. Pa i ukoliko je jederenje Vas davnasnji cilj, ne morate puno oklijevati, jer u istom klubu postoji i skola jedrenja.

Kao i u drugim primorskih gradovima Crne Gore, i u Baru se mozete rekreirati ukoliko je Vasa pasija ronjenje. Iako su se donedavno ronjenjem bavili samo obuceni ronioci, specijalizovane policijske ekipe ili tek neki zaljubljenik u morske dubine, ronjenje kao sport u Baru je u sve vecem usponu. U Baru postoji nekoliko ronilackih klubova. U njima mozete pronaci iskusne instruktore sa licencama, koje garantuju uspjesnu obuku. Ukoliko ste vec iskusni ronilac, onda nabavka ili iznajmljivanje ronilacke opreme nece biti problem, te Vam samo ostaje da se konsultujete sa instruktorima, o tome koji su lokaliteti u Baru nazanimljiviji za ronjenje. Podmorje Bara izuzetno je interesantno za ronioce, jer je u barskom akvatoriju i na nesto vecoj udaljenosti od njega, na veoma malim dubinama, tokom XIX i XX vijeka potpoljeno nekoliko brodova. Takodje, na udaljenosti nesto vecoj od milju i po od barske obale, na 50 – tak metara dubine, prije nesto vise od 10. godina otkriven je jedrenjak iz XIX vijeka, koji je atraktivan kako za ronioce, tako i za druge zaljubljenike u more i njegove cari. Takodje, na rtu Volujica, koji zatvara barsku luku, i danas se nalaze olupine francuskog ratnog broda „Dogue“, koji je nesrecnim slucajem odvucen na dno 1915. godine. Osim pomenutih lokaliteta, u Baru ima veliki broj uvala, zalova, skrivenih hridi ili mozda jos uvijek neistrazenih pecina koje mozda tek cekaju na otrkivanje. Ukoliko ih upravo Vi zelite otkriti ili istraziti, onda predlazemo da se obratite barskom ronilackom klubu, i krenete u ekspediciju. Osim turistickog taksi – broda ili barke, gumenog camca ili nekog drugog plovnog sredstva, dobre volje i zelje za avanturom, malo da ce Vam sto, jos biti potrebno.

S druge strane, ako Vasa ocekivanja od ljetovanja nijesu projektovana velikom ambicijom, i traganjem za posebnom vrstom odmora, relaksirajte se igrajuci npr. odbojku na plazi. Za takvu vrstu zabave barske plaze nude idelane uslove. Ucinite to na najjednostavniji nacin, okupljajuci djecu ili prijatelje, ali i turiste koji se kupaju tik uz Vas. Podijelite se u parove, i zabava moze da pocne.

Kako ljetnji odmor treba da bude i jedan od ljepsih dogadjaja u Vasem sjecanju, sigurni smo da cete boravak u Baru pamtiti i po laganim setnjama dugackom barskom rivom uzivajuci u prijatnom povjetarcu, koji u predvecerje rastjeruje ljetnju vrelinu, a miris mora i kolorit mediteranskog rastinja sve Vas vise tjera da u tom gradu ostanete nekoliko dana duze.

Za turiste koji zude za ekoloskim pejzazima, netaknutim predjelima, i prirodom u punom znacenju te rijeci, predlazemo izlete do, npr: Skadarskog jezera, ili mjesta Virpazar i Crmnica. Takve izlete nije tesko organizovati, a najbolje je da se, ukoliko zudite za takvom vrstom relaksacije, o mogucnostima organizovanja izleta raspitate u Turistickoj organizaciji grada Bara, kod vlasnika privatnih kuca ili vila u kojima cete mozda odsjesti, kod Barana licno, ili da se na takav put uputite sopstvenim automobilom ili koristeci taxi ili turisticki kombi prevoz. U svakom slucaju, mogucnosti su mnogobrojne, a na Vama je samo da sto prije odlucite.

ZABAVA
Za zabavu i odmor turista Bar je veoma interesantno mjesto. Posebno je Bar turistima zanimljiv u ljetnjem periodu. Duz barske rivijere na 20 – tak plaza, mozete se lijepo odmoriti, uzivajuci u suncanju i kupanju, odmarajuci na lezaljkama ili lezeci na peskiru u debelom hladu maslinovih ili borovih drveca. Vas cjelodnevni boravak na plazi pored suncanja i kupanja, mogu udopuniti i voznja pedalina ili sandolina, koje je moguce veoma jeftino iznajmiti na gotovo skakoj plazi.

Ako ste ljubitelj brze voznje, pa se u slicnim sportovima morate oprobati i na moru, na pojedinim plazama u Baru, postoje tacno oznacena mjesta za voznju skutera ili glisera. Ukoliko nemate potrebne licence koje garantuju da se ovim sportovima mozete individualno baviti, potrazite pomoc vrsnih instruktora, koji osim potrebne opreme i dodatnih pojasnjenja nude cak i obuku za jedrenje na dasci. Na brojnim barskim plazama postoje i dobri uslovi za zabavu Vase djece. Osim igranja u pijesku ili plivanja u moru, djeca ce se lijepo zabaviti i raznim rekvizitima, igrom u zabavnim parkovima, manjim bazenima ili na popularnim ljetnjim toboganima.

Osim bavljenja zanimljivim sportovima na vodi, dan na barskoj rivijeri mozete kreirati i ukoliko se odlucite za posjetu okolnim mjestima i njihovim plazama kao sto su: Sutomore, Canj, Dobre vode, Petrovac.

Poslije ljetnjih ludorija na plazi, uzivanje mozete nastaviti u nekima od brojnih barskih kafe – barova, picerija, primorskih restorana ili konoba. Koji god objekat da izaberete necete pogrijesiti. U ljetnjem danu i godisnjem odmoru na moru, mozete uzivati i ukoliko Vas izbor budu poznati sutomorski restorani „Sirena Marta“, „Izvor“ ili „Pirat“.

Takodje, u Baru i okolini nalazi se i veoma veliki broj moderno sredjenih kafica, u kojima se tokom dana , a posebno u vecernjim satima za goste organizuju razni sadrzaji. Medju mladjim turistima sigurno ce biti veliki dio onih, koji ce do kasno u noc uzivati plesuci u ritmovima savremene muzike koja se cuje u vecini barskih kafe – barova. Upravo zbog mladih, u Baru iz ljeta u ljeto, ima sve vise veliki broj vlasnika ugostiteljskih objekata, trudi se da programe u kaficima ili na kafe terasama udopuni nocnim zurkama za mlade na kojima se pored uobicajeno dobre (pop, rock, tehno, rejv, dance, fensi, house...) muzike, prave neka nagradna takmicenja, karaoke sou – i, muzicki kvizovi... Lijepo i ugodno ljetnje veceri mladi mogu provesti i u diskoteci „Trezor“u Sutomoru, kao i u nocnom klubu „Paradizo“ koji se nalazi u mjestu Utjeha, nedaleko od Bara. Svi ugostiteljski objekti zatvorenog tipa, rade do kasno u noc, a nerijetko i do pet sati ujutru.

Ukoliko nijeste bas pobornik besanih noci, onda Vase ljetnje veceri mozete provoditi i uzivajuci u prigodnim vecerama u barskim restoranima ili konobama, nakon kojih obavezno posjetiti predstave ili koncerte na festivalu „Barski ljetopis“ ili mozete prisustvovati nekom drugom kulturnom dogadjaju, kao sto su ljetnje zabave u okolnim mjestima i gradovima, ili ljetnje kulinarske feste, na pojedinim barskim plazama.

Veoma prijatno ljetnje vece u Baru mozete provesti i ukoliko se odlucite za laganu setnju uz obalu, koja vodi dugackom stazom niz gradsku rivu.

Ako zelite bas nesto novo i interesantno, onda predlazemo da se preko dana odvezete do Skadarskog jezera, tacnije do mjesta Virpazar, i potrazite konjicki klub „Montenegro“, koji ima i skolu jahanja. Strucni instruktori obucice Vas jahanju, a druzenje sa konjima, predstavljace pravo zadovoljstvo.

TOP TURE / EKSKURZIJE
Kada definitivno odlucite da cete godisnji odmor provesti na Crnogorskom primorju, i posto odaberete grad u kojem cete boraviti, vaznim se mogu uciniti, odgovori na pitanja: na koji nacin sto bolje ispuniti vrijeme ili kako sto vise vidjeti i dozivjeti cari i ljepote Crne Gore. Vecina turista uglavnom se za posjetu nekoj turistickoj destinaciji odluci listajuci turisticke kataloge, gledajuci fotose divnih predjela putem Interneta, ali ima i onih koji grad u kojem ce boraviti tokom ljeta, obaberu po nagovoru prijatelja. Ukoliko neki od nabrojanih nacina bude razlog Vaseg dolaska u Bar, vjerujemo da cete poslije nekoliko ugodno provedenih dana u kupanju i suncanju na jednoj od 20 – tak barskih plaza, zeljeti da otrkijete i jos neku turisticki uzbudljivu destinaciju, kako u Baru tako i u njegovoj daljoj ili blizoj oklolini. Pa zasto da ne, rekli bi oni koji uvijek stavljaju znak jednakosti izmedju relaksacije i avanture. Zaista i Vi mozete sebi kreirati takav odmor, koji vjerujte, ne iziskuje puno truda.

Osim uzivanja i kupanja na gradskim ili hotelskim plazama, jedan dan Vaseg odmora, mozete npr., posvetiti istrazivanju priobalja grada Bara. To cete najlakse uciniti ukoliko iznajmite neki turisticki taksi – brodic ili barku i uz vjestu pomoc iskusnog kapetana, vodica ili mozda Vaseg domacina kod kojeg ste odsjeli u privatnoj kuci ili hotelu, istrazite barske zalove, skrivene hridi, pecine ili neki drugi kutak koji mozda ceka bas na Vas.

Ukoliko nijeste pretjerano radoznali, pa Vasa dusa trazi mir i spokoj, sigurni smo da ce Vam prijati voznja taksi – brodom ili barkom do neke zavucene uvale, do rta Ratac, ili do plaza u Canju ili Sutomoru. Kada stignete na odrediste, brzo cete pronaci neko Vama odgovarajuce mjesto gdje mozete na miru citati neki ljetnji bestseler ili omiljenu strucni literaturu.

Ako zaista zelite da nekoliko dana Vaseg odmora izgledaju sto originalnije, onda Vam preporucujemo da se raspitate o mogucnostima organizacije izleta kod mnogobrojnih barskih turistickih agencija. Najcesce agencije nude izlete do: Virpazara, Rijeke Crnojevica, Skadarskog jezera, Cetinja, crnogorskih manastira na Primorju ili u unutrasnjosti, raftinag na rijeci Tari... Voznja do pomenutih destinacija organizovana je luksuznim autobusima ili kombi – prevozom.

Turisticki programi koji osim izleta, ciji su cilj upoznavanje kulturno – istorijskih spomenika ili vaznijih turistickih gradova Crne Gore, sadrze i razne pauze za rucak, predah za osvjezenje... cesto se prodaju i na taksi ili autobuskim stajalistima u gradu, tako da ih je moguce rezervisati ili uplatiti direktno kod vlasnika turistickih – kombi taksija.

Takodje, agencije nude i mogucnost organizacije jednodnevnih izleta autobusima, do Dubrovnika ili do Tirane, a lucke turisticke agencije cesto reklamiraju veoma primamljiva dvodnevna putovanja luksuznim brodovima koji saobracaju, ka Italiji, na relaciji Bar – Bari ili Bar –Ankona.

Veoma znacajno mjesto za brojne nauticare i ljubitelje mora, a posebno za turiste iz Italije je barska luka, koja je svojevrsni jahting centar. Preko putnickog gata luke vec 40. godina uspjesno se obavlja, putnicka veza Crne Gore i Italije. Najznacajnije mjesto u okviru luke je barska marina, najveca marina u Crnoj Gori. Njen kapacitet je 900 vezova. Od 2004. godine pored pomenute, postoji i marina Sv. Nikola, vlasnistvo kompanije OMC. Marina Sv. Nikola je jedinstvena na Mediteranu jer u luckim hangarima posjeduje zimovnik za jahte, kao i najveci trevel lift nosivosti 260 tona. Putnicka linija Bar – Bari, te Bar – Ankona odrzava se svakodnevno u ljetnjem periodu, dok u jesenjim, zimskim i proljecnjim mjesecima putnicki brodovi na toj relaciji saobracaju dva puta sedmicno.

Ukoliko se ne zelite udaljavati iz Primorja , onda postoje razni nacini da nekoliko dana Vaseg ljtenjeg odmora rezervisete i za upoznavanje ostalih gradova crnogorskog juga. Licnim ili taksi – prevozom mozete se brzo odvesti do Petrovca, koji je na 15 – tak kilometara od Bara, a u kojem cete pronaci lijepo uredjene plaze, na kojima se mozete kupati i suncati preko cijelog dana. Nastavite li dalje tragati za novim destinacijama, nakon Petrovca, 20 – tak kilometara dalje je Budva, metropola crnogorskog turizma i najposjecenija ljetnja destinacija. Takodje, koristeci razne vrste prevoza, mozete stici i do drevnog Kotora, do simpaticnog mediteranskog gradica Tivta ili do grada Herceg Novog. Ukoliko zelite ici u sasvim drugom pravcu, koristeci licni automobil, taksi ili turisticki - taksi kombi, predlazemo da osjetite duh orijenta u drevnom Ulcinju.

Ako prvi dani Vaseg ljetovanja ucine od Vas „ovisnika o moru“, onda ce biti najbolje da se nakon obilaska barskih plaza, zalova ili uvala, ukrcate na neki turisticki - brod i krenete na krstarenje do Ulcinja ili mozda Budve, Kotora, Herceg Novog, pa gdje Vas put dalje nanese.

Za turiste kojima pjesacenje ili brzi hod nijesu nikada predstavljali problem, predlazemo jedan dan u prirodi, kakva samo moze biti na Crnogorskom primorju, tacnije posjetu tvrdjavi Haj – Nehaj, u mjestu Sutomore. Utvrdjenje koje je najprije bilo u vlasnistvu Mlecana pa potom, Turaka, danas je gotovo zapusteno i nalazi se na jednom brezuljku. Tvrdjava se dobro vidi sa magistralnog puta Bar -Petrovac i obratno. To mjesto moze biti veoma interensatno i zbog bujnog zelenila koje okruzuje tvrdjavu, kao i zbog uspona ka njoj, koji sigurno, pobornicima pjesacenja i zdravog nacina zivota nece predstavljati prepreku.

DOGADJAJI
INTERNACIONALNI TV FESTIVALI – to je zapravo smotra televizijskog stvaralastva, koja se u Baru odrzava jos od 1995. godine. Internacionalni TV festival, u Baru se obicno odrzava u novembru i traje nekoliko dana. Na festivalu ucestvuju domaci autori, ali i veliki broj tv stvaralaca iz Evrope i svijeta. Smotra TV stvaralastva u Baru ima za cilj, prezentaciju i takmicenje televizijskih stvaralaca u nekoliko segmenata televizijskog izraza, a najvise u dokumentarnom i ekoloskom programu. Tih dana Bar je gost poznatih reditelja iz Italije, Ceske, Madjarske kao i Srbije i Crne Gore. Poslednjeg dana trajanja Internacionalnog TV festivala, strucni ziri dodjeljuje razne nagrade najbolje emisije u dokumentarnom, ekoloskom i drugim programima.

SUSRETI POD STAROM MASLINOM – takodje je jos jedna zanimljiva manifestacija koja promovise kulturu i pjesnicko stvaralastvo. Ta manifestacija se u Baru tradicionalno odrzava, u novembru mjesecu, od 1987. godine. Najvise je posvecena djecijem stvaralastvu kao i djelima djecijih pisaca i pjesnika. Manifestacija, „Pod starom maslinom“ traje nekoliko dana, i osim prezentacija knjiga i zbirki poezije djecijih pisaca, program manifestacije karakterisu i likovni te literarni radovi na temu „Maslina, mir, prijateljstvo“. Najvecim dijelom manifestacija se odrzava se u mjestu Mirovica, gdje se nalazi stablo cuvene, preko 2.000 godina stare masline. Poslednjeg dana manifestacije, barski osnovci, kao i pisci, u dvoristima osnovnih skola, sade maslinovo drvo, a kao zelju da se mir i prijateljstvo medju ljudima sire, simbolicno bacaju u more i vijenac napravljen od maslinovog granja.

FESTIVAL VINA I UKLJEVE – jos jedna tradicionalna manifestacija, koja se odrzava u unutrasnjosti opstine Bar, tacnije u mjestu Virpazar, koje je nekoliko kilometara udaljeno od Bara. S obzirom da se mjesto Vipazar nalazi tik uz Skadarsko jezero, zastitni znak manifestacije iz godine u godinu je ne samo mjesto Virpazar, nekada najpoznatiji crnogorski pazar, vec Skadarsko jezero u cjelini. Na „Festivalu vina i ukljeve“ ucestvuje veliki broj gradjana Bara, Podgorice, turista, i drugih posjetilaca, koji osim degustacije jezerske i rjecne ribe, uzivaju i u drugim cuvenim i tradicionalnim specijalitetima kao sto su priganice (przeni, okrug, slatki kolac), crnogorskoj rakiji ali i ukusu cuvenog crmnickog vina, koje se proizvodi u istominenom mjestu, koje je nekoliko kilometara udaljeno od Virpazara. Manifestacija traje obicno jedan dan i odrzava se u decembru.

MASLINIJADA – poselednjih godina Bar i Barani potrudili su se da obnove jos jednu, turisticki vaznu manifestaciju, kojoj su dali ime „Maslinijada“ , sto bi zapravo trebalo da predstavlja smotru proizvoda koje se dobijaju od ploda vocne autohtone vrste masline. Manifestacija „Maslinijada“ odrzava se u decembru i znacajna je po tome, jer posjetioci i turisti mogu uzivati gledajuci ali i degustirajuci: masline, cuveno barsko maslinovo ulje, agrume, manradine, pomorandze i druge proizvode tipicne za primorski predio, a posebno za podrucje koje obuhvata opstina Bar. Uz kulturno zabavni program, „Maslinijadu“ udopunjuje i izlozba tradicionalnih narodnih nosnji koje su se nekada odjevane u Baru i njegovoj okolini.

GITARIJADA – manifestacija novijeg datuma, koja se u Baru odrzava u januaru. Barska „Gitarijada“ zapravo je vise, zimska skola gitare, koja ima za cilj okupljanje najboljih mladih gitarista i profesora iz zemlje i okruzenja. Osim revijalnog, manifestacija ima i takmicarski karakter.

BARSKI LJETOPIS – zasigurno to je najvaznija kulturna manifestacija u Baru uopste. „Barski ljetopis“ , odrzava se od 1988. godine, tokom jula i avgusta mjeseca. To je zapravo multimedijalni festival raznovrsnih sdarzaja koji ukljucuje: odrzavanje pozorisnih predstava, pozorosrisnih trupa iz zemlje i inostranstva, likovne izlozbe, knjizevne veceri, koncerte duhovne i klasicne muzike... Programi „Barskog ljetopisa“ se odrzavaju na razlicitim uglavnom montaznim scenama na nekoliko lokacija u gradu. Interesantno je pomenuti i da je od 2003. godine u program „Barskog ljetopisa“ uvrsten i „Mediteranski sajam knjiga“, koji ima za cilj promociju prostora i grada u kojem je nastao prvi, pisani slovenski spomenik „Barski rodoslov“.

DANI EKOLOGIJE, TURIZMA I KULTURE – odrzava se u mjestu Murici, nadomak Skadraskog jezera. To je manifestacija novijeg datuma. Cilj „Dana ekologije turizma i kulture“ je promocija turizma na Skadarskom jezeru i okolini.

DANI ZAGRADJA – manifestacija koja ima za cilj upotpunjavanje ljetnje turisticke ponude u mjestu Sutomore. „Dani Zagradja“ odrzavaju se tokom jula i avgusta mjeseca, a osim zabavno - kulturnih programa, manifesatcija ima za cilj i promociju kulturnog nasljedja Bara i okoline, te degustaciju crnogorske te mediteranske kuhinje.

CRMNICKE SPORTSKE IGRE - manifestacija koja se odrzava u mjestu Virpazar, 40 – tak kilometara udaljenom od Bara. „Crmnicke sportske igre“ obicno pocinju polovinom jula i traju do polovine avgusta, a odrzavaju se svakog vikenda. Cilj manifestacije je takmicenje u nekoliko sportskih dispciplina.

DANI MRKOJEVICA – manifestacija zabavnog karaktera koja se, u Baru tacnije u mjestu Pecurice, odrzava poslednje nedjelje u julu mjesecu. Cilj manifestacije je da se mnogorbojni posjetioci i turisti upoznaju sa tradicijom, bogatom bastinom i kulturnim identitetom tog barskog kraja. Uz bogato posluzenje i jela tradicionalne crnogorske kuhinje, manifestaciju „Dani Mrkojevica“ karakterise i prigodan zabavno – muzicki program , u kojem ucestvuju kulturno – umjetnicka drustva iz Bara.

PLIVACKI MARATON – to je tradicionalna manifestacija, koja u Baru traje od 1988. godine. Ta sportska manifestacija zapravo predstavlja plivacki maraton na relaciji Sutomore – Bar u duzini od 5 kilometara. Odrzava se u avgustu, i na njoj ucestvuju ugalvnom dobri plivaci anonimci ili oni koji se plivanjem bave iz hobija.

PORT CUP – jos jedna sportska manifestacija, koja se tradicionalno u Baru odrzava jos od 1992. godine. „Port cup“ je zapravo, medjunarodnji odbojkaski turnir za zene, koji u avgustu okupi veliki broj zenskih odbojkaskih klubova iz Srbije i Crne Gore.

SUSRETI POLJOPRIVREDNIKA, VINOGRADARA , VOCARA I PCELARA – cilj manifetsacije koja se u Baru odrzava u septembru je promocija poljoprivrednih proizvoda iz regije Bara i Skadarskog jezera. Uz prigodan zabavno – muzicki i kulturni program manifestacija pod nazivom „Susreti poljoprivrednika, vinogradara, vocara i pcelara“ odrzava se u mjestu Virpazar, koje je nekoliko kilometara udaljeno od Bara.

CRKVE / MANASTIRI ...
Iako u odnosu na druge primorske gradove u Baru nema spomenika koji su radjeni poput kotorskih ili risanskih palaca, tivatskih ljetnjikovaca, budvanske i hercegnovske Citadele ili Kanli kule, Bar se ipak moze pohvaliti dosta velikim brojem vjerskih spomenika koji svjedoce da su vjekovima na teritoriji toga grada, u miru i slozi zivjele tri konfesije: pravoslavna, katolicka i muslimanska.

U Baru i njegovoj okolini danas tri crkve svjedoce o starosti grada, i brojnim istorijskim i kulturnim periodima.

BARSKI TRIKONHOS – to je zapravo crkvena gradjevina, koja prema nekim istorijskim izvorima datira jos iz VI vijeka, odnosno iz perioda vizantijskog cara Justinijana. Nalazi se u samom centru Bara u naselju Topolica. Ocuvani zidovi te crkvene gradjevine imaju oko1 metar duzine. Zanimljivo je istaci, da su do sada u nekoliko navrata na mjestu gdje se nalazi Barski trihonkos, vrsena razna istrazivanja. Prilikom nedavnih istrazivackih radova, tamo su pronadjeni fragmenti dekorativne kamene plastike i nekropole.

CRKVA SV. TEKLE – ta gradjevina je sazidana u XIII vijeku, od lomljenog kamena. Nalazi se u mjestu Sutmore, predgradju Bara. Najprije je crkva Sv. Tekle bila pravoslavni vjerski objekat, da bi nakon nekoliko vremena dobila i drugi katolicki objekat. Crkva Sv. Tekle i danas ima dva oltara, a posjecuju je kako pravoslavci, tako i gradjani katolicke vjeroispovjesti. Takodje, na groblju crkve, sahranjuju se pripadnici obije konfesije.

CRKVA SV. NIKOLE – smjestena je u Starom Baru, nedaleko od gradske bolnice. Danas se u tom vjerskom objektu nalazi Barska nadbiskupija, koja je osnovana jos 1089. godine, sto je tada potvrdio i Papa Klement III, saljuci crkveni ogrtac Arhiepiskopu dukljanske stolice. Zbog izrazitog kulturnog i prosvetiteljskog djelovanja koje je u XII vijeku imala barska episkopija bitno je istaci da su se u okviru nje tada nalazila mjesta: Bar, Kotor, Ulcinj, Svac, Skadar, Drivostu i Pilot, kao i tadasnje drzave: Srbija, Bosna i Travunija.

MANASTIR (SAMOSTAN) BOGORODICE RATACKE – taj benediktanski samostan iz IX vijeka, nalazi se na samoj obali mora, na kraju rta Ratac, izmedju Bara i Sutomora. Nekada su samostan sacinjavale tri crkve kao i nekoliko zgrada koje su imale kule i odbrambene zidove. Godine 1443., samostan Bogorodice Ratacke zauzimaju Mlecani. Nekoliko godina kasnije, manastir je bio spaljen, pa se pretpostavlja da su to ucinili Turci, 1571. godine, koji su u tom preiodu imali upravu nad Barom.

MANASTIR PRECISTA KRAJINSKA - to je sigurno jedan od najznacajnijih spomenika kulture u Crnoj Gori. Manastir se nalazi u mjestu Ostros, u blizini Skadarskog jezera, koje je 50 kilometara udaljeno od Bara. Ostaci manastira precista Krajinska, sa crkvom, posveceni su Uspenju Bogorodice. Po prvi put u pisanim izvorima, manastir se pominje u X vijeku, u „Ljetopisu Popa Dukljanina“. Manastir je osnovao knez Vladimir, za koga se danas podrobnije zna iz legende o njegovoj tragicnoj ljubavi sa kcerkom makedonskog cara Samuila – Kosarom. Jedno vrijeme u tom manastiru bilo je sjediste Zetske mitropolije, da bi krajem XVI vijeka manastir Precista Krajinska bio porusen. Interesantno je, da se u neposrednoj blizini manastira nalazi i bunar zive vode, koji prema nekim podacima, datira jos iz 1001. godine, a koji i danas seosko stanovnistvo u Ostrosu, snabdjeva pitkom vodom.

MANASTIR BESKA – nalazi se na ostrvu Beska, na Skadarskom jezeru. Manastir cine dvije crkve: veca crkva - posvecena Sv. Djordju iz XIV vijeka, zaduzbina Djurdja II Stratimirovica – Balsica, kao i manja crkva - posvecena Sv. Bogorodici iz 1440. godine, zaduzbina Jelene Balsic. U manastiru Beska, kao i u manastiru Starcevo, bila je izuzetno razvijena prepisivacka djelatnost. Najpoznatiji vjersko – poucni rukopis „Goricki zbornik“ nastao je upravo u manastiru Starcevo, a sastavljac tog znacajnog djela bio je izvjesni Nikon Jerusalimac.

MANASTIR MORACNIK – smjesten je na istominenom ostrvu na Skadarskom jezeru. Po prvi put ta manastirska gradjevina pominje se u povelji crnogorskog vladara Balse III, 1417. godine. Manastirski kompleks bio je sastavljen iz: crkve – posvecene Sv. Bogorodici, zgrade konaka, trpezarije kao i visokih kula sa 4 sprata, ogradjenih zidovima na kojima su bile masivne kapije.

MANASTIR GORNJI BRCELI – nalazi se u selu Brceli, u mjestu Crmnica, koje je 10 kilometara udaljeno od Bara. Manastir je, izgradjen pocetkom XVIII vijeka, kao zimska rezidencija jednog od vladara crnogorske dinastije Petrovic, Vladike Danila. U okviru manastira nalazi se crkva posvecena Pokrovu Sv. Bogorodice kao i ikonostas, iz 1928. godine. Manastirske zgrade i crkva su opasane visokim kamenim zidovima. Manastir ima kapiju kao i veoma raskosan zvonik. Zgrada konaka sagradjena je tako da podsjeca na tipicnu crmnicku kucu, sa karakteristicnim arhitektonskim rjesenjima kao sto su voltovi i terase. U manastiru Gornji Brceli, u Crmnici, jos 1863. godine osnovana je skola, koja je kasnije preseljena u obliznji manastir Donji Brceli.

MANASTIR DONJI BRCELI – i taj crkveni objekat nalazi se u mjestu Crmnica, 10 kilometara udaljenom od Bara, u selu Donji Brceli. Manastir je podginut u XV vijeku, a u okviru njega nalazi se i crkva posvecena Sv. Nikoli. Ispod poda crkvenog hrama nalazi se jedna prostorija u koju se ulazilo kroz otvor formiran u podu oltara. Danas se vjeruje da je ta prostorija najvjerovatnije sluzila kao tamnica, u vrijeme laznog crnogorskog cara Scepana Malog, koji je kasnije u toj crkvi i sahranjen. U manastiru Donji Brceli nekada je radila i osnovna skola.

DZAMIJA OMERBASICA – nalazi se u Starom Baru, koji je 4 kilometra udaljen od centra Novog Bara. Taj vjerski objekat sagradjen je 1662. godine. Dzamija Omerbasica ima jednostavnu gradju, pravougaone osnove, sa minaretom koji se nalazi uzidan na jugozapadnom zidu. Neposredno uz dzamiju, na samom ulazu u kompleks, sagradjeno je pocetkom XVII vijeka Dervis – Hasanovo turbe. Tik uz njega nalazi se manja prizemna zgrada, koja je dugo vremena sluzila za stanovanje. Pored ulaza je izgradjena i javna cesma, a nedugo zatim napravljena je i dzamijska kuca, koja je bila namijenjena za boravak hodze ili imama dzamije. Cijeli prostor oko Omerbasica dzamije ogradjen je kamenim zidom.

TVRDJAVA HAJ – NEHAJ – nalazi se u obasti Spic, nedaleko od mjesta Sutomore. Danas su samo sacuvani ostaci tvrdjave Haj – Nehaj, koja je podginuta u vrijeme Mletacke Republike na omanjem brdu, visoko iznad morske obale u XV vijeku. Tvrdjavu su u XVI vijeku dogradili i ucvrstili Turci. Pored nje nalazi se i crkva Sv. Dimitrija iz doba Nemanjica, koja je naekda imala dva oltara. Od magistralnog puta koji vodi ka Baru, do utvrdjenja Haj – Nehaj moze se stici pjesice.